Znakomity architekt narodowości żydowskiej. Zaprojektował i zrealizował w Krakowie sporo budowli, które istnieją do dzisiaj i na trwale wpisały się w pejzaż stolicy Małopolski.
Nachman Kopald (drugie imię Jakub) urodził się 15 kwietnia 1834 roku w Borzęcinie. Jego ojciec miał na imię Mosze. Edukację pobierał w Krakowie lub we Lwowie. Skończył Wydział Budowlany w Szkole Przemysłowej, bardziej prawdopodobne, że był to Lwów. W 1890 r. mieszkał przy ówczesnej ul. Zielonej 156 (obecnie Sarego), następnie przy ul. Sebastiana 4 i ul. Dietlowskiej (Dietla) 77. Żona Eleonora urodziła się w 1837 roku w Tarnowie. Mieli córkę Annę urodzoną w 1877 roku w Wiedniu.
Był pierwszym w Krakowie renomowanym architektem narodowości żydowskiej. Od 1877 miał koncesję tylko na roboty murarskie. 5 października 1881 r. c.k. Namiestnictwo udzieliło mu koncesji na wykonywanie zawodu budowniczego (architekta), jednak pozwolenie na pracę w Krakowie posiadał od 5 stycznia 1882 r.
Dopiero później budowniczymi zostali młodsi od Kopalna Zygmunt Luks (1884) i Wilhelm Apter (1887). W pierwszej połowie lat dziewięćdziesiątych XIX stulecia pracował z Wilhelmem Apterem. Jego nazwisko można spotkać w spisie koncesjonowanych budowniczych zamieszczanych co roku w Dzienniku Rozporządzeń Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa.
W czerwcu 1874 roku wielce zasłużony dla rozwoju Krakowa Józef Dietl ustępuje ze stanowiska prezydenta tego miasta. Jego następca Mikołaj Zyblikiewicz musi kontynuować jego śmiałe projekty rozwoju. W tym celu zatrudnia Macieja Moraczewskiego, zdolnego architekta z Bydgoszczy. Oprócz wielu realizacji, Moraczewski podjął się zaprojektowania i realizacji w latach 1878 - 1880 zasypania koryta starej Wisły od Skałki do ulicy Blich.
Pojawiły się nowe możliwości rozwoju miasta, które nie mogło się nadmiernie rozszerzać, gdyż Kraków miał status twierdzy, a na dodatek w sąsiednich gminach obowiązywały tzw. rewersy demolacyjne, w myśl których na żądanie wojska, właściciel musiał zburzyć swoją posiadłość, żeby ułatwić obronę. Utworzenie ulicy Dietlowskiej, a właściwie bulwaru w starym korycie Wisły spowodowało, że w tym miejscu oraz na sąsiednich terenach znacznie ożywił się ruch budowlany.
Zabudowano więc łąkę św. Sebastiana, gdzie wytyczono ulice o tej samej nazwie, a tuż obok powstała ulica Zielona (Sarego). Znacznie ożywiła się też żydowska dzielnica Kazimierz. Działalność na tym terenie Nachmana Kopalda pokrywa się z największym nasileniem budownictwa w Krakowie, które przypada na dwudziestolecie 1880 - 1910. To właśnie wtedy zostało ukształtowane śródmieście grodu pod Wawelem, które z niewielkimi zmianami zachowało się do dnia dzisiejszego. Architekt rodem z Borzęcina ma w tym swój spory udział.
Najważniejsze realizacje Nachmana Kopalda:
- 1876 -1878 projekt kamienicy przy ul. św. Filipa 13 (zaprojektował kamienicę przed otrzymaniem oficjalnego pozwolenia na wykonywanie zawodu budowniczego).
- 1884 - 1885 kamienica przy ul. Sarego 3.
- 1885 - 1886 kamienica przy ul. Dietla 91.
- 1886 kamienica przy ul. Dietla 79.
- 1887 kamienica przy ul. Bogusławskiego 4.
- 1890 - 1891 kamienica przy ul. Dietla 83.
- 1893 - 1894 kamienice przy ul. św. Sebastiana 20 i 22 (wspólnie z Wilhelmem Apterem).
- 1896 - dom modlitwy Stowarzyszenia Chewra Thilim (Bractwa Psalmowego) przy ul. Meiselsa 18 (narożnik z ul. Bożego Ciała 13). Jest to piętrowy budynek posiadający charakterystyczny fryz arkadowy i półkoliście zamknięte okna. W 2001 roku, na mocy ustawy z 1997 roku (o restytucji mienia żydowskiego), synagoga została zwrócona Gminie Wyznaniowej Żydowskiej w Krakowie, obecnie jest wykorzystywany do celów wystawowych. W 2008 roku w synagodze odkryto unikatowe polichromie naścienne z przedstawieniami miejsc świętych i wizerunków zwierząt.
Na nagrobku Kopalda na cmentarzu żydowskim przy ulicy Miodowej w Krakowie znajduje się data śmierci architekta, jego drugie imię i imię ojca. Ponieważ informacje w napisie polskim są rozszerzone w napisie hebrajskim i trzeba je rozpatrywać łącznie, należy wyjaśnić pozorną niezgodność lat życia i daty śmierci według kalendarza gregoriańskiego.
Zmarł 24 Marcheszwan 5672 (data hebrajska na nagrobku na cmentarzu żydowskim przy ul. Miodowej w Krakowie), to jest 15 listopada 1911 w Krakowie. W polskiej części napisu na nagrobku widnieje, że zmarł w 78 roku życia. Jeśli lata życia dodamy do daty jego urodzenia według kalendarza gregoriańskiego, czyli 1834 + 78, to otrzymamy rok 1912. Nie znaczy to jednak, że na nagrobku popełniono błąd, pisząc iż Kopald zmarł w 1911 roku. Po prostu rachunek został zrobiony według kalendarza żydowskiego. Kopald urodził się 15 kwietnia 1834 r. czyli 6 Nisan 5594, żył 78 lat i zmarł (5594 + 78) 24 Marcheszwan 5672, czyli 15 listopada 1911 r.
Opracował Józef Olchawa
Trwa bardzo żmudny proces zbierania materiałów dotyczących Nachmana Kopalda, autor zapewnia, że z chwilą dotarcia do nowych faktów z jego życia, natychmiast uzupełni niniejszy biogram Tymczasem dziękuje pani Barbarze Zbroi i panu Eugeniuszowi Dudzie za pomoc w tym przedsięwzięciu.